Ted Grant, kwiecień 1948
Od tygodni kapitalistyczna klasa świata skomle nad środkami podjętymi przeciwko kapitalistom w Czechosłowacji. Metody stosowane przez stalinistów zostały porównane do techniki Hitlera. Ta propaganda jest nasycona przez kapitalistyczną hipokryzję. To nie przymusowe metody stalinistów są tym, czemu się sprzeciwiają. Nie tylko godzą się na, ale aktywnie wspomagają terror greckiej reakcji, która ma na celu ustanowienie półfaszystowskiego reżimu, tak jak akceptowali oni i wspierali Hitlera i Mussoliniego przeciwko klasie robotniczej.
W odpowiedzi kapitalistom staliniści nie potrafią i nie mogą dać odpowiedzi marksistowskiej. Udają, że zmiany zostały wprowadzone “zgodnie z konstytucją.” To dodatkowo zwiększyło dezorientację robotników, którzy rozumieją, że te stwierdzenia nie są zgodne z faktami. Zmiana została dokonana dzięki pomocy i uczestnictwu klasy robotniczej. Demonstracje uzbrojonych robotników na ulicach przekonały kapitalistyczne elementy o bezużyteczności oporu. To właśnie ta groźba siły zapewniła pokojową zmianę.
Robotnicy i chłopi w Czechosłowacji niewątpliwie mocno poparli tę zmianę ze względu na jej postępowe cechy.
Robotnicy mogli jedynie poprzeć działania: nacjonalizację wszystkich ważnych zakładów, które pozostały w prywatnych rękach od czasu masowego ruchu w 1945 r .; 70 procent drukarni, cały przemysł chemiczny, wszystkie fabryki lodówek i wszystkie firmy budowlane zatrudniające ponad 50 osób, wszystkie duże hotele i handel hurtowy. Żadna firma zatrudniająca więcej niż 50 osób w jakimkolwiek handlu lub przemyśle nie może teraz być własnością prywatną.
Monopol na handel zagraniczny został formalnie ustanowiony.
Chłopi byli zdecydowanie za reformami. Chociaż staliniści nie zrobili tak, jak zrobili to rosyjscy bolszewicy, czyli nacjonalizowali ziemię, a następnie oddali ją chłopom, lecz podzielili ziemię i oddali ją chłopom jako swoją prywatną własność.
Trocki o terytoriach okupowanych
Są to cechy postępowe wspierane przez trockistów pomimo tego, że nie doszło do nacjonalizacji ziemi. Są niezbędną podstawą ekonomiczną dla państwa robotniczego. Aby przeprowadzić te działania, stalinowcy byli zmuszeni wezwać do inicjatywy i nacisku mas. Jak zaznaczył Trocki w 1939 r., kiedy zajmował się prawdopodobnym rozwojem wypadków, gdyby Stalin najechał na Polskę:
“Bardziej prawdopodobne jest jednak, że na terytoriach planowanych do przyłączenia do ZSRR rząd moskiewski dokona wywłaszczenia wielkich właścicieli ziemskich i upaństwowienia środków produkcji. Ten wariant jest najbardziej prawdopodobny nie ponieważ biurokracja pozostaje wierna programowi socjalistycznemu, ale dlatego, że nie jest ani nie chce, ani nie jest zdolna do dzielenia się władzą i przywilejami, z jakimi się ta wiąże, ze starymi klasami rządzącymi na okupowanych terytoriach. Tuta analogia dosłownie sama się nasuwa: pierwszy Bonaparte zatrzymał rewolucjęza pomocą dyktatury wojskowej, jednak kiedy wojska francuskie dokonały inwazji na Polskę, Napoleon podpisał dekret: “Zniesiono pańszczyznę”, co nie było podyktowane sympatią Napoleona dla chłopów, ani zasadami demokratycznymi, lecz faktem, że dyktatura bonapartystowska opierała się nie na feudalnych, ale na burżuazyjnych stosunkach własnościowych. O ile bonapartystowska dyktatura Stalina opiera się na nie na własności prywatnej, ale na własności państwowej, najazd na Polskę przez Armię Czerwoną powinien, z natury rzeczy, doprowadzić do zniesienia własności prywatnej kapitalistycznej, aby w ten sposób doprowadzić reżim okupowanych terytoriów do porozumienia z reżimem ZSRR.
“Ten środek, rewolucyjny z charakteru -” wywłaszczenie wywłaszczycieli “- jest w tym przypadku osiągnięty w sposób militarno-biurokratyczny: odwołanie się do niezależnej działalności mas na nowych terytoriach – i bez takiego odwołania, nawet jeśli sformułowane z najwyższą ostrożnością, niemożliwe jest ustanowienie nowego reżimu – jutro niewątpliwie zostanie zniesione bezwzględnymi środkami policyjnymi, aby zapewnić przewagę biurokracji nad przebudzonymi masami rewolucyjnymi … “(„ZSRR w wojnie”, wrzesień 1939)
Używając presji robotników przeciwko klasie kapitalistycznej, staliniści odejdą od wszystkich elementów kontroli robotniczej. Szybkość, z jaką się to odbywa, będzie zależeć od oporu czeskiej klasy robotniczej, której poziom kultury, z powodu uprzemysłowienia kraju, znacznie przewyższa poziom rosyjskich robotników. Stalinowcy nie mogą sobie pozwolić na robotniczą demokrację w Czechosłowacji z powodu nieuchronnych reperkusji rosyjskiego reżimu w Związku Radzieckim.
Zostało to wyraźnie przedstawione przez Douglasa Hyde’a, byłego redaktora naczelnego „Daily Worker”. W wywiadzie dla „Daily Mail” powiedział:
“Na pierwszym spotkaniu Kominformu, zorganizowanym w domku myśliwskim na Śląsku, Gottwald (1) został oskarżony o” drobnomieszczański komunizm “, ponieważ starał się wypracować politykę, która uwzględniałaby czechosłowackie tradycje zachodniej kultury i wolności.
“Ideą Gottwalda było ukształtowanie komunizmu na potrzeby jego kraju – tak odmiennego od Rosji, ale z Rosją za jego plecami nie było sensu spierać się, a ostatnie wydarzenia w Pradze pokazały, jak dokładnie został przywołany do porządku.”
Czując presję robotników, Gottwald obawia się przyszłych wyników takiego kursu.
Przyszłość komitetów działania
Krótko po czeskich wydarzeniach urzędnicy państwowi wydali oświadczenia o ograniczonej roli komitetów działania. W “The Telegraph” z 6 marca napisano:
“Istnieją przesłanki świadczące o pewnym zaniepokojeniu w kwaterze głównej w sprawie nieskrępowanej działalności lokalnych komitetów działania. Centralny Komitet ds. Działań nakazał wszystkim pozostałym komisjom powstrzymać się od ingerencji w czystkę w armii. Odtąd wszystkie “sprawy czystek” będą musiały być skierowane bezpośrednio do Ministerstwa Obrony Narodowej. “
Cepick, komunistyczny Minister Sprawiedliwości w nowym rządzie Gottwalda, oświadczył: “Komitety działania nie są drugą władzą. Ich zadaniem jest ułatwianie obrony państwa poprzez dawanie powszechnej podstawy działaniom rządu “.
Władze czeskie dokonały fundamentalnego rozróżnienia między komitetami działania utworzonymi przez robotników i chłopów oraz tymi mianowanymi przez partie polityczne z góry. Chociaż nazywa się je tą samą nazwą, istnieje ogromna różnica między nimi. Komitet działania Frontu Narodowego (2) mianuje wszystkich urzędników różnych partii, co jest karykaturą demokracji.
Uczynili jasnym, że komitety działania nie będą odgrywać roli, jaką sowiety, czy komitety robotnicze odegrały w rewolucji rosyjskiej w 1917 r. Rosyjski rząd bolszewicki za Lenina opierał się na sowietach, które były najbardziej elastyczną i demokratyczną formą organizacji. Miały one bezpośrednią reprezentację robotników i chłopów na jej ciele w oparciu o miejscowości. W ten sposób Lenin zaznaczył, że nie ma potrzeby tworzenia osobnej struktury państwowej. Robotnicy i chłopi będą administrować państwem. Z powodu zacofania Rosji i izolacji rewolucji nie udało im się tego dokonać. W wysoce kulturalnym i uprzemysłowionym kraju, takim jak Czechosłowacja, można było prowadzić prawdziwy reżim komunistyczny. Robotnicy i chłopi mogliby natychmiast rozpocząć administrację państwem bez specjalnego aparatu państwowego, który będzie wykorzystywany do ochrony przywilejów.
Parlament wybrany na podstawie okręgów wyborczych jest o wiele mniej demokratyczny niż system bezpośredniej reprezentacji w oparciu o komisje. Parlamentarna forma reprezentacji jest najłatwiejsza do zbiurokratyzowana i odległa od ludzi.
Ustanowiono podstawę ekonomiczną dla państwa robotniczego. Ale aby państwo działało w interesach klasy robotniczej, samo wywłaszczenie kapitalistów nie wystarczy. Demokratyczna kontrola aparatu państwowego jest niezbędnym warunkiem wstępnym marszu ku społeczeństwu komunistycznemu. Wszyscy wielcy marksiści podkreślali to.
Lenin zredukował istotę państwa robotniczego do czterech podstawowych zasad. Po wywłaszczeniu kapitalistów i upaństwowieniu środków produkcji nastąpiłby:
Wybór sowietów z prawem odwołania wszystkich urzędników.
Żaden urzędnik nie otrzyma wynagrodzenia wyższego niż przeciętny pracownik.
Zniesienie stałej armii i jej zastąpienie przez uzbrojonych ludzi.
Brak stałej biurokracji. Każdy z kolei spełniałby funkcje państwa. Kiedy wszyscy byli biurokratami, nikt nie byłby biurokratą.
„My sami, robotnicy, zorganizujemy wielką wytwórczość, biorąc za punkt wyjścia to, co już zostało stworzone przez kapitalizm, opierając się na swoim robotniczym doświadczeniu, stwarzając najsurowszą, żelazną karność, podtrzymywaną przez władzę państwową uzbrojonych robotników, sprowadzimy rolę urzędników państwowych do roli zwykłych wykonawców naszych zleceń, odpowiedzialnych, usuwalnych, skromnie opłacanych „dozorców i buchalterów” (oczywiście z technikami wszystkich rodzajów, specjalności i stopni) – oto nasze, proletariackie zadanie, oto co można i należy rozpocząć przy dokonywaniu rewolucji proletariackiej. Taki początek oparty na wielkiej produkcji sam przez się prowadzi do stopniowego „obumierania” „wszelkiej biurokracji, do stopniowego stwarzania takiego ładu”. Ładu nie w cudzysłowie, ładu nie podobnego do niewolnictwa najemnego – takiego ładu, przy którym coraz bardziej upraszczające się funkcje dozoru i udzielania sprawozdań spełniane będą przez wszystkich po kolei, staną się następnie przyzwyczajeniem i w końcu jako specjalne funkcje specjalnej warstwy ludzi odpadną.” (Lenin, Collected Works, vol. 25 s. 431)
Zacofanie Rosji i izolacja rewolucji uczyniły ten proces niemożliwym. Ale na podstawie poziomu kulturowego w Czechosłowacji korzyści metod komunistycznych byłyby widoczne dla całego świata. Pod prawdziwym przywództwem komunistycznym można je natychmiast wdrożyć. Ale tego nie pragnie stalinizm. Stalin stwierdził, że potrzebne jest mocniejsze i silniejsze państwo w Rosji. Czechosłowacja pod kierownictwem stalinowskim rozwinie się w tym samym kierunku. Nie będzie procesu obumierania aparatu państwowego i GPU (3).
Wszystkie prawa, które robotnicy jeszcze posiadają, zostaną zduszone, a niekontrolowana biurokracja pokona masę jak w Rosji.
Na dłuższą metę czescy robotnicy nie będą tolerować tyrańskiej biurokracji. Doświadczenie nauczy ich, że stalinizm nie jest komunizmem. Uznają potrzebę obalenia biurokracji z jej aparatem policyjnym i ustanowienia własnej bezpośredniej kontroli nad przemysłem i państwem w demokracji robotniczej, jak to określił Karol Marks. Wszystko to na wzór Komuny Paryskiej, i wprowadzone w życie w reżim ustanowiony przez rewolucję rosyjską w 1917 roku.
(1) Klemens Gottwald był premierem z ramienia partii komunistycznej od 1946 r.
(2) Front Narodowy był rządem koalicyjnym od 1945 r. Po wyborach w 1946 r. kompartia miała największy wpływ, a po „zamachu praskim” pełną kontrolę.
(3) Rosyjska tajna policja, poprzedniczka KGB.